Hoi! Ik heb besloten om opnieuw een reisblog bij te houden over mijn avonturen, deze keer in het af en toe té zonnige Zuid-Afrika. Het zal minder vaak zijn, maar ik hoop geïnteresseerden op deze manier toch een beetje een kijkje te geven in mijn leven in de bush.

Het is niet normaal hoe snel de zeven weken in Nederland voorbij zijn gevlogen nadat ik terug ben gekomen uit Sri Lanka . Voor ik het wist was ik al weer aan het inpakken voor mijn trip naar Zuid-Afrika om onderzoek te doen naar de giraffenpopulatie in een reservaat. Ondanks dat ik het 'alleen reizen naar een verre bestemming' nu al een keer gedaan had, waren er toch meer zenuwen, omdat ik vijf maanden van huis ben in plaats van de ‘slechts’ zes weken in Sri Lanka.

Dus. Wat neem je mee als je vijf maanden van huis gaat? Neem je meer mee dan naar Sri Lanka, of ongeveer hetzelfde? Ik heb heel kritisch gekeken naar welke spullen ik wel en niet gebruikt heb in Sri Lanka – lenzenvloeistof wel, de paraplu met zebraprint absoluut niet – en op die manier bepaald wat ik mee ga nemen naar Zuid-Afrika. Thuis zat ik elke keer ‘op het randje’ met het gewicht van mijn tas. Van mijn familie had ik nog een lading aan snoep gekregen, ik denk om te verzekeren dat ik de eerste weken niet zou verhongeren. Mocht op Schiphol blijken dat ik over de limiet heen zat, dan zou ik als eerste mijn snoep achterlaten in Nederland . Aangekomen op Schiphol bleek tot onze verbazing dat ik 4 (!) kg onder het maximum gewicht zat. Tijd voor een nieuwe weegschaal thuis, denk ik zo.

Na een vliegreis van 14 uur naar Johannesburg, een overnachting in een hostel in Pretoria, een busrit van vier uur naar Polokwane en een autorit van dik twee uur, ben ik aangekomen bij mijn thuis voor de komende vijf maanden: Bush Camp in het Mogalakwena Game Reserve, gelegen in het meest noordelijke deel van Zuid-Afrika op ongeveer 40 km van de grens met Zimbabwe. Onderweg zijn we nog naar een winkelcentrum in Polokwane gegaan, want ik mocht meteen boodschappen doen voor de komende twee weken. Als ik ergens niet van houd, is het boodschappen doen. Ik heb denk ik wel twee uur in lichte paniek in de grote vreemde supermarkt rondgelopen, op zoek naar genoeg ontbijt, lunch en avondeten voor de komende twee weken. Resultaat: veel te veel eten uit blik en te weinig verse groenten. Volgende keer maar even een boodschappenlijstje maken . Voor nu heb ik in ieder geval mijn vitaminepillen om te compenseren. De volgende shopping trip is pas over twee weken, omdat alles ver van bush camp af ligt en transportmogelijkheden beperkt zijn. Het dichtstbijzijnde stadje, Alldays, ligt op een half uur over zandwegen rijden van bush camp. Hier kun je de basic dingen wel halen, al is het vrij prijzig.

Bush camp ligt midden in het Mogalakwena Game Reserve, met vier kleine aparte huisjes/gedeelde slaapkamers, een toilet- en douchegebouw, en een basic open keuken en ‘woonkamer’. Omdat alles open is, moeten we de koelkasten en kastjes altijd dichtmaken met sloten. De apen gaan er anders met ons eten vandoor… Ik deel de kamer met mijn naamgenoot, de Franse Manon (ofwel, Mánoh), wat sowieso verwarring op gaat leveren over de portofoon als we beiden het reservaat in gaan. Andere Manon doet onderzoek naar de vervet monkeys, dus we zijn met de bijnaam Manonkey gekomen. Ik verwacht dat deze naam niet blijft hangen. Ik ben aan de medewerkers van het onderzoekscentrum al voorgesteld als: ‘Hello, so this is the tall Manon’, dus we zullen zien hoe het uiteindelijk zal uitpakken .

Omdat we midden in een reservaat wonen, heb ik uiteraard een veiligheidsinstructie gehad over wat wel en niet te doen in bepaalde situaties. En mijn god, wat zijn hier een hoop diersoorten (voornamelijk spinnen, schorpioenen, en slangen zoals de zwarte mamba, pofadder en boomslang) die je absoluut niet tegen wil komen. Waarom ben ik ook alweer naar Afrika gekomen?! Ook ligt bush camp dicht bij de Mogalakwena rivier. Vier dagen voor mijn aankomst lag er een krokodil van 3.5 meter op de vlonder van de River Lodge (een viersterren lodge dicht bij bush camp waar toeristen kunnen verblijven, dus mocht je zin hebben om langs te komen, familie en vrienden van studenten krijgen korting ;-)). Nog even een wake-up call dat je echt niet dichter dan 3 meter bij de rivier moet komen, en een goede herinnering aan de oorsprong van de naam Mogalakwena (‘mogale’ = fierce, ‘kwena’ = crocodile).

Een ochtend werd ik wakker door geschreeuw van Chris, een van de andere studenten in bush camp . Blijkbaar was hij vergeten zijn kastje op slot te doen, waar de apen gretig gebruik van maakten. Gelukkig hoorde Chris het relatief snel, waardoor de apen alleen de bananen hebben kunnen meenemen (heerlijk stereotiep ja, bananen). In de afgelopen dagen zijn de apen ook in de voorraadkast van mij en Manon geweest. Want ondanks dat we de kast op slot hadden, hebben de apen een manier gevonden om het slot te omzeilen en beide deuren open te krijgen. Al mijn zakken met pasta zijn foetsie, en je ziet de tandafdrukken nog in een zak met rijst staan. Snertapen!!

Ik ben mee geweest met een SABAB: een onderzoek naar het voorkomen van verschillende vogelsoorten in Zuid-Afrika. Als instantie kun je hieraan meedoen en online je data invoeren voor in de grote algemene database. Om 7 uur ’s ochtends vertrokken we naar de Mountain Reserve, om daar 2 uur rond te lopen. Ik ben geen vogelkenner, maar één soort ga ik in ieder geval niet meer vergeten omdat deze mij meteen helemaal thuis laat voelen in Zuid-Afrika – ahum . Het is een vogelsoort die steeds ‘go-eeeehh’ roept, en wordt ook wel de go-away! bird genoemd. Onderweg heb ik de eerste giraffen gezien (al stormden ze geschrokken de andere kant op), een paar bushbokken, een struisvogel, een schildpad en sporen van een jakhals.

Bij een wetenschappelijke meeting in Lajuma, bovenop een berg, ben ik in gesprek geraakt met een man uit Ghana. Hij vertelde mij dat ze veel problemen hebben met Afrikaanse olifanten die de akkers van de boeren plunderen, en dat ze er nu over zitten te denken om de strategie met beehive fences uit te proberen. Precies het project dat ik gedaan heb in Sri Lanka! Heel grappig hoe dat soort dingen kunnen lopen, en hoe je dan ineens hele relevante contacten kunt maken aan de andere kant van de wereld.

Samen met vier andere studenten en mijn begeleider Ralf, heb ik ook meegedaan aan de Baobab Blitz: een project om erachter te komen welke diersoort nu eigenlijk de bloemen van de gigantische baobab boom bestuift . Hier is namelijk een hoop onzekerheid over, omdat de te bestuiven bloemen pas na zonsondergang openen. Ik was eerst heel enthousiast, maar de avond was vooral lang, nat en koud. Uiteraard begon het precies die avond te regenen, onweren en bliksemen (het is tenslotte het begin van het regenseizoen), wat de naam Baobab ‘Blitz’ een iets andere betekenis gaf. Het gaat ook alles tegen wat je vroeger geleerd hebt, namelijk niet onder een gigantische 1200 jaar oude boom gaan zitten met onweer. Sorry mam! We hebben van 17:30 tot 23:00 met onze hoofdzaklampen bij een baobab boom gestaan en gezeten (toen het onweer wat verder van ons vandaan was), om te kijken of we vlinders / motten / vleermuizen / kevers zagen die op de pas geopende bloemen afkwamen. Ik ben twee keer bijna van mijn steen gevallen, omdat ‘het is koud, ik ben moe en ik doe heel even mijn ogen dicht’ zich ontwikkelde in heuse slaap. Ook was er op de tweede nacht ineens rumoer omdat er op een halve meter afstand van waar een paar studenten zaten een grote Transvaal schorpioen werd gesignaleerd . Laat dit nou net de giftigste van allemaal zijn. Ik heb de rest van de avond niet meer op de grond gezeten, zoals jullie wel kunnen begrijpen.

Verder heb ik al een aantal interacties met wildlife gehad. Zo zaten we op een middag met zijn allen de film ‘De klokkenluider van de Notre Dame’ te kijken, toen ik ineens iets over de grond zag glijden. Slang! Tot zover een zondagmiddag lui bankhangen. Het was gelukkig ‘maar’ een spotted bush snake, maar toch hebben we Frank de veldassistent erbij gehaald zodat hij de slang kon vangen. Ook heb ik iets gedaan waarvan ik nooit had overwogen of het zou kunnen en of ik het überhaupt zou willen: ik heb een mijt ‘geaaid’. Een mijt? Ja een mijt. De mijt is ongeveer zo groot als je duimnagel, knalrood en heel fluffy: de fluweelmijt. We hebben eerst gecheckt bij Frank of het een gevaarlijk beestje is, en vervolgens heb ik midden in de bush dus een mijt zitten aaien. Omdat het kan.

Ik ben nu al een aantal keer mee geweest het reservaat in op zoek naar de giraffen, met wisselend succes . Voor het hoogste dier ter wereld zijn ze toch bijzonder moeilijk te vinden met alle vegetatie om je heen, zelfs nu er nog amper blad aan de struiken zit. Er zijn veel aanwijzingen die je kunt gebruiken om de giraffen op te sporen, zoals hoefafdrukken in het zand, meest recente locatie waar ze zijn gezien, verse ontlasting, het geluid van de specifieke vogels die vaak op grote herbivoren zitten om zich te voeden met teken, het gekraak van takken… Maar het blijft altijd deels een kwestie van geluk, want giraffen kunnen elke dag enorme afstanden afleggen en dus in principe overal in het reservaat zijn. In de ochtend kun je bijvoorbeeld zomaar 10 tot 13 km hebben gelopen zonder een enkele giraf te vinden. Mijn benen en voeten moeten nog erg wennen aan het vele lopen, maar ik heb al gehoord dat dat normaal is. Voor nu aan mij de taak om de komende week zo veel mogelijk tijd bij de giraffen door te brengen om ze zo snel mogelijk allemaal te kunnen herkennen, en om na te denken over de beste opzet voor mijn onderzoek. Dat betekent: om 05:00 je nest uit zodat je om 06:00 kunt beginnen met zoeken. Om 09:00/10:00 uur is het bloedheet (rond de 35 graden) en rond 11:00/12:00 wil je echt niet meer midden in de bush lopen. Rond 15:00/16:00 wordt het weer draaglijk, maar voor 18:30 moet je alweer terug zijn omdat het dan donker wordt. Lastig joh, veldonderzoek in Zuid-Afrika.

Tot de volgende blog! Of zoals Freek Vonk het zou zeggen: Laterrrr!